بررسی حالات پیکره­های انسانیدر نگارگری دوره صفوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار؛عضو هیأت علمی و عضو دانشکده هنردانشگاه تربیت مدرس؛تهران؛ایران

2 کارشناسی ارشد نقاشی؛دانشگاه تربیت مدرس؛تهران؛ایران

چکیده

بازنمایی حالات انسانی در نگارگری صفوی در عین منحصر بفرد بودن، از الگوهای خاصی نیز پیروی میکرده است. این روش ترسیم برخی از پژوهشگران را به قضاوت نادرست در این امر کشاند و مدعی شدهاند که نگارههای این دوره خشک و همسان هستند؛ این در حالی است که نحوة بیان حالات انسانی در نگارگری صفوی، تحت تأثیر نظرات حامیان زمانه، شرایط اجتماعی، فرهنگی، مذهب و فردیت هنرمند، متفاوت از دورههای قبل است. در این مقاله عوامل تاًثیر گذار بر نحوة بیان حالتهای  پیکرههای انسانی چون : ادبیات، باورهای مذهبی، قراردادهای چهره نگاری و همچنین آثار تنی چند از نگارگران دورة صفوی که از لحاظ بیان حالت پیکرهها بارز می­باشد ، مورد بررسی قرار گرفته است . بنظر می­رسد در نگارگری اوایل دورة صفویه پیکره­ها آرمان­گرایانه ترسیم می­شده­اند.  تاثیرات هنر غرب و نیز کم رنگ شدن حمایت پادشاهان و درباریان موجب شد تا نگاره­های تک­برگ که توسط مردم سفارش داده می­شد رواج یابد و موضوعات نیز از ادبیات فاصله گرفته و اغلب مسائل روزمره و شخصیت های گوناگون انسان مورد توجه نگارگران قرار گرفت، لذا بیان حالت انسانی در این دوره، نمود بیشتری می­یابد.  در این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی تهیه شده­است؛ نحوة نمایش حالات انسانی دوره صفوی مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examination of Human Figure Configuration in Safavid Persian Painting

1-قرآن کریم، سوره التین، آیه 4،الهی قمشه ای، چاپ دوم، قم: دانش 2-ابراهیمی­ناغانی،حسین1386)، مجموعه مقالات نگارگری گردهمایی مکتب اصفهان، به همت ولی­الله کاووسی، ج اول، تهران: فرهنگستان هنر. 3-آژند، یعقوب(1384)، مکتب نگارگری تبریز و «قزوین-مشهد». تهران: فرهنگستان هنر. 4-آژند، یعقوب(1384)، سیمای سلطان محمد نقاش. تهران: فرهنگستان هنر. 5-آژند، یعقوب(1377)، دوازده رخ: یادنگاری دوازده نقاش نادره کار ایران. تهران: مولی.6-بابایی، بهزاد(1386)، مجموعه مقالات نگارگری گردهمایی مکتب اصفهان، به همت ولی­الله کاووسی، ج اول، تهران: فرهنگستان هنر. 7-بینیون، لورنس و همکاران(1367)، سیر تاریخ نقاشی ایرانی. مترجم: محمد ایران منش. چ اول، امیرکبیر. 8-پاکباز، رویین(1384)، نقاشی ایرانی از دیرباز تا امروز. تهران: انتشارات زرین و سیمین. 9-پوپ، آرتور. اپهام(1378)، سیر و صور نقاشی ایران. ترجمه یعقوب آژند. تهران: مولی. 10-پوپ،آرتور اپهام(1369)، آشنایی با مینیاتورهای ایران. ترجمه حسین نیر. تهران: بهار. 11-پولیاکووا،ی.آ،ز.ی. رحیمووا(1381)، نقاشی و ادبیات ایرانی. ترجمه : زهره فیضی. تهران: روزنه، فرهنگستان هنر. 12-رهنورد، زهرا(1386)، تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی"نگارگری". تهران: مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت). 13-سودآور، ابوالعلا(1380)، هنر دربارهای ایران. ترجمه ناهید محمد شیرازی. تهران: نشر کارنگ.شادقزوینی، پریسا(1386)، مجموعه مقالات نگارگری گردهمایی مکتب اصفهان، به همت ولی­الله کاووسی، ج اول، تهران: فرهنگستان هنر. 14-کن بای، شیلا(1378)، نقاشی ایرانی. ترجمه مهدی حسینی. تهران: دانشگاه هنر. 15-گرابر، اولگ(1383) مروری برنگارگری ایرانی. ترجمه مهرداد وحدتی دانشمند. تهران: فرهنگستان هنر. 16-گری، بازیل(1354)، نگاهی به نگارگری در ایران. ترجمه  فیروز شیراونلو. تهران: توس. 17-ولش، آنتونی (1385)، شاه عباس و هنرهای اصفهان؛ احمد رضا تقاء، تهران؛ فرهنگستان هنر. 18-شیرازی، علی اصغر(1385)،بررسی ارتباط ادبیات و نگارگری ایرانی اسلامی، فصلنامه علمی-پژوهشی نگره، شماره21، تهران: دانشگاه شاهد.