برهم‌کنش عکس و شعر در هم‌نشینی باهم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهش هنر دانشگاه علم و فرهنگ

2 .استادیار گروه نقاشی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ

10.22133/part.2021.122253

چکیده

پژوهش پیش رو به تحلیل برهم‌کنش عکس و شعر در هم‌نشینی باهم پرداخته است. جمع‌آوری داده‌ها با روش اسنادی و تحلیل نمونه‌‏ها با روش تحلیل متنی انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش دربردارندۀ کتاب‏‌های چاپ‏‌شده در تهران بین سال‌‏های 1385 تا 1395 است. نمونه‏‌ها برای تحلیل به‌صورت گزینشی انتخاب شده است. تلاش شده از هر کتاب نمونه‌‏ای انتخاب شود که از لحاظ کیفی نمایندۀ کل کتاب باشد.
تصویرسازی مناسب برای کتاب‌‏ها از دغدغه‌‏های اصلی ناشران است. برای دست‏یابی به روش مناسب تصویرسازی، این پژوهش به دنبال کشف ویژگی خاصِ عکس‏‌هایی بوده که برای هم‌نشینی با اشعار انتخاب شده‌‏اند. از نظریه‏‌های «بینامتنیت» و «ماهیت عکس‏‌ها» به عنوان چارچوب نظری پژوهش استفاده شده است. خاصیت بینامتنیِ متون، به‏‌خصوص عدم تعین و تکثر معنایی، امکان هم‌نشین‌شدن آن‏‌ها با یکدیگر را فراهم کرده و حاصلِ این هم‌نشینی متنی تازه و معنایی تازه است. یافته‏‌های تحقیق نشان می‌دهد که از میان چهار سطحی که در نظریۀ «ماهیت عکس‏‌ها» برای عکس تعریف شده (سطح فیزیکی، سطح نمایشی، سطح ذهنی و طراحی ذهنی)، «سطح ذهنیِ» فعال و زایندۀ عنصر مشترک تمامی عکس‏‌های انتخاب‏‌شده است و در این هم‌نشینی، المان‏‌های اصلیِ «سطح ذهنیِ» عکس در مضمونِ شعر نیز دیده شده‌‏اند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interaction of Photograph and Poem in the Juxtaposition

نویسندگان [English]

  • samin javaherian 1
  • Mohammad Mehdi Akhavian 2
1 M.S. Degree of Art Research. University of Science and Culture
2 M. S Degree of Art Research, University of Science and Culture
چکیده [English]

This study involves analyzing the interaction of photography and literature in conjunction with each other. Researchers have already compared photography with painting or cinema, but the relationship between photography and literature is not addressed properly. This relationship goes back to the days of the invention of photography and has been evolving since then. With this intention, after describing the various aspects of the relationship between photography and literature in the world and Iran, the focus is on printed books in which a conjunction of photography and a kind of literary writing can be observed. In this research, documentary method for data collection and descriptive-analytical method for analyzing the samples have been used. The scope of this research includes the books published in Tehran from 1385 to 1395. Samples have been chosen selectively.In this study, it has been attempted to discover the specific features of photographs which were chosen to be juxtaposed with literary texts. Theories of "intertextuality" and "nature of photographs" have been used to analyze the samples and reach a conclusion. The intertextual attribute of the texts (in this case, the literature and the photos) allows them to be juxtaposed with each other, and the result of this conjunction is a new text and a new meaning. The findings of the research show that among the four levels defined in the theory of "the nature of photographs" for a photo, (namely physical level, level of presentation, mental level and mental design), an active and generative "mental level" is in common between all the photographs which are selected to accompany literary texts. In this accompaniment, the main elements of the "mental level" of the photograph can also be found in the theme of the literary text

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nature of Photographs
  • Intertextuality
  • Poetry
  • Photo
  • Illustration
آلن، گراهام (1380). بینامتنیت. ترجمۀ پیام یزدان‌جو، تهران: نشر مرکز، چاپ اول.
احمدی، بابک (1375). از نشانه‏‌های تصویری تا متن. تهران: نشر مرکز، چاپ دوم.
پن، ایروینگ و سونتاگ، سوزان (1377). «جایگاه عکاسی در علوم انسانی». عکسنامه، شمارۀ 1، ص 27ـ48.
ثروتیان، بهروز (1372). «پیوند نگارگری ایرانی با شعر و ادب فارسی». شعر، شمارۀ 8، ص 69ـ73.
حسن‏پور، محمد و نوروزی‏طلب، علیرضا (1389). «تأویل عکس، و چگونگی لذت متن در مخاطب». باغ نظر، دورۀ 7، شمارۀ 15، ص 27ـ36.
رضائی، حسام‏الدین (1390). عکس به مثابه‏‌ی ترجمه‌‏ای تصویری از متن. پایان‏‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ عکاسی، دانشگاه هنر، تهران.
رهبرنیا، زهرا (1385). هنر تصویرسازی ایران معاصر در تعامل با مخاطبین. رسالۀ دکتری رشتۀ پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا، تهران.
شور، استیون (1389). ماهیت عکس‏‌ها. ترجمۀ محسن بایرام‌‏نژاد. تهران: مرکب سپید، چاپ دوم.
عاملی، سعیدرضا (1392). روش‌‏های تحقیق در مطالعات فرهنگی و رسانه. تهران: مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
عبدالملکیان، گروس (1392). ‏هیچ چیز مثل مرگ تازه نیست، گزیده اشعار. تهران: زاوش، چاپ اول.
علایی، کیارنگ. گردآورنده (1393). سوی آبی بادها: تأملی بر عکس‏‌های رینکو کاوائوچی. ترجمۀ کیارنگ علایی. تهران: حرفه هنرمند، چاپ اول.
غضنفری، آناهیتا (1387). تصویرسازی بر پایۀ عکاسی. پایان‌‏نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ تصویرسازی، دانشگاه هنر، تهران.
غیایی، کیانا (1390) بررسی شیوه‏های معاصر در نصویرسازی. پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران.
فرزاد، محمدرضا. گردآورنده (1388). تو مشغول مردن‏‏ات بودی، گزیده‏ای از اشعار جهان. ترجمه محمدرضا فرزاد، چاپ دوم، تهران: حرفه هنرمند.
فرزاد، محمدرضا. گردآورنده (1394الف). نبودنت،ج 1.ترجمۀ محمدرضا فرزاد، تهران: نشر چشمه، چاپ اول.
فرزاد، محمدرضا. گردآورنده (1394ب). نبودنت،ج 2. ترجمۀ محمدرضا فرزاد، تهران: نشر چشمه، چاپ اول.
فرناندس، ژوئاو (1389). «متن و عکس در هنر معاصر: همیش فالتون و بوریس میخائیلف». ترجمۀ احمدرضا تقاء. عکسنامه، شمارۀ 32، ص 20ـ24.
کاتن، شاروت (1385). «روزی روزگاری ... مروری بر داستان‏‌پردازی در عکاسی معاصر،. ترجمۀ علیا دارابی. عکسنامه، شمارۀ 21 و 22، ص 40ـ45.
کریم‏مسیحی، یوریک (1395). شب سپیده می‏زند، 46 عکس‌‏فیلم، 46 جستار. تهران: بیدگل، چاپ سوم.
نامورمطلق، بهمن (1390). درآمدی بر بینامتنیت: نظریه‏‌ها و کاربردها. تهران: سخن، چاپ اول.
 
Given, L. M. (Ed.). (2008). The Sage Encyclopedia of Qualitative Research Methods. Vols. 1&2. California: Sage.