عملکرد تجسمی مکان « نقطه» در نوشتارنگاری فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر،دانشگاه هنر اصفهان.

2 استادیار، دانشکده هنر، دانشگاه الزهراء (س)، تهران

چکیده

مساله مورد توجه این تحقیق این است که در گرافیک ایران پیوسته ساختار شکنی ‌هایی در نوشتارنگاری انجام می شود ، نظیر شکستن حروف از حالت متصل به شکل منفصل، جابه‌جایی نقاط،پر کردن حفره‌های حروف مدور ، حذف نقطه ها ، ... که گاهی دارای هدف صرفاً زیباشناسانه است و نوشتار را از کارکرد اصلی خود –یعنی خوانش پیام کلامی- دور می‌سازد. هدف این پژوهش ، دستیابی به عملکرد تجسمی نقطه ی حروف در نوشتارنگاری فارسی به منظور ترغیب خلق آثارجدید که در عین ایجاد چالش های بصری منطقی و هماهنگ با محتوای پیام، به حفظ توام جنبه های زیبایی وکارکردی نوشتارنگاری در پیام گرافیکی بپردازد . در این مقاله کنش تجسمی (جهت ، تاًکید ، تعادل، چرخش، حرکت، و...) بر مکان نقطه در نوشتارنگاری فارسی از طریق تحلیل حروف نقطه دار _درکاربرد عنوان و شعار که در آنها به دلیل بزرگ بودن نسبت به سطح محدوده، نقطۀ حروف در موقعیت نقطه تجسمی قرار می گیرد _ بر اساس قوائد مبانی هنرهای تجسمی با رویکرد نظریه گشتالت در هنر بررسی گردیده است . نمونه های مورد بررسی حروف نقطه دار فونت های ساده و بدون تزئینات فارسی و در دسترس عموم طراحان گرافیک بود ، که از لحاظ ساختار تجسمی دارای ویژگی مشابهت هستند . در تحلیل ها تاکید بر حروف منفصل و نمونه ای از اتصالات به عنوان جمله انجام شده است . نتایج حاصله نشان می دهد که مکان نقاط در حروف نقطه دار ، در نوشتارنگاری کاربردی ساده و بدون تزئینات فارسی ، از منظر شکل گیری روابط دیداری قانونمند ، اهمیت دارد و بر این نکته تأکید شد که جابجایی غیر قانونمند نقاط در نوشتارنگاری فارسی ، روابط دیداری حاکم بر آن را مختل می کند . کاربرد این جستار ، لزوم ایجاد هر گونه تغییر و نو آوری در نوشتارنگاری فارسی ، در چارچوب شناخت دقیق قوائد مبانی دیداری حاکم بر آن ها ، و در عین حال حفظ فرایند سهولت خوانش بود . واژگان کلیدی:نوشتارنگاری فارسی ، نقطه حروف فارسی ، نقطه تجسمی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Plastic Function of the Place of Dot in Farsi Typography

نویسندگان [English]

  • F TAHERY 1
  • F DANESHGAR 2
1
2

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Farsi typography
  • Farsi characters dot’s
  • visual dot
بی.آر.هرگنهان.(1382 (مقدمه ای بر نظریه یادگیری .علی اکبر سیف.تهران:فرهنگ معاصر
3 -داندیس، دونیس.(1387 .(مبادی سواد بصری. ترجمه مسعود سپهر، چاپ هفتم، تهران: سروش.
4 -رضازاده،طاهر.(1378.(کاربرد نظریه گشتالت در هنر و طراحی.آینه خیال. شماره 9
5 -رضایى نبرد، امیر. (1391 .(خوشنویسى و طراحى حروف با نگرش جامع به طراحی حروف.. تهران: جمال هنر.
6-اسروش، بهنام. (1390 .(بررسى عملکرد انسجام فضادرفرآیند ارتباط بصرى ( مورد پژوهى اکادمى هنر کرونبرگ).
کارشناسی ارشد ارتباط تصویرى.استاد راهنما: سودابه صالحى. تهران: دانشگاه تهران(پایانامه)
6 -سلنتیس، جیسون. (1392 .(تایپ، فرم و عملکرد. نازیلا محمد قلیزاده.. تهران: میردشتى.
7 -شاپوریان، رضا.(،1386 (اصول کلی روانشناسی گشتالت، تهران: رشد،
8 -طاهباز، کوکب. (1377 .(بررسى قابلیت هاى خط فارسى. کارشناسى ارشد. استاد راهنما: ابوتراب احمدپناه. تهران:
دانشگاه تربیت مدرس(پایانامه)
9 -فردمایر، مان.(1383 .(مبانی و پایه هنرهای تجسمی در مدرسه بازل سوئیس. عربعلی شروه، تهران: شباهنگ.
10-کاندیسکی، واسیلی. (1388 .(نقطه، خط، سطح. ترجمه علی پور صالح، چاپ چهارم ، تهران: بهار.
11-گیپس، جئورگی.(1388 .(زبان تصویر. ترجمه فیروزه مهاجر، چاپ هشتم، تهران: سروش.
12-لبرگ، کریستیان. (1389 .(دستورزبان بصرى. امیر محمد نصیرى.. تهران: چشمه
13-مثقالی، فرشید. (1390 .(تایپوگرافى. تهران: نظر.
14-معمارخاصه، فاطمه. (1384 .(استفاده از طراحى حروف در پیوند با فرم و محتوى. کارشناسى ارشد ارتباط تصویرى.
استادراهنما: على رشیدى. تهران: دانشگاه هنر(پایانامه)
15-ونگ، وسیوس.(1388 .(اصول طرح و فرم. آزاده بیدار بخت، نسترن لواسانى. تهران: نشر نى
16 -نیکو مرام، مسعود. هامونى، امید. (1389 .(تحلیل و بررسى حروف فارسى.. تهران: دانشگاه آزاد اسلامى واحد اسلامشهر.
17- Cater, Rob. (2005). Digital color and type, Hong Kong: Rotovision.
18- Ruder, Emile .(1967). Typography, a manual of design, Switzerland: Verlag Arthur
Niggli ,Teufen AR.
19- Samara, Timothy .(2006). Typography work book, New York: Rockport.